เคยสงสัยกันหรือไม่ว่าชาวจีนโพ้นทะเล คือจีนอะไร และที่มาที่ไปนั้นมาจากไหน มาดูรายละเอียดของชาวจีน “โพ้นทะเล” กันดีกว่าค่ะ
海外华人 ชาวจีนโพ้นทะเล หรือเรียกตามสากลว่า Overseas Chinese คือ กลุ่มคนเชื้อสายจีนที่อาศัยอยู่ภายนอกประเทศจีน
คำว่าประเทศจีนในที่นี้ หมายความได้ถึงจีนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง มาเก๊า และสาธารณรัฐจีน(ไต้หวัน)
หัวเฉียว 华侨 หมายถึงชาวจีนโพ้นทะเลที่เกิดในประเทศจีน
หัวอี้ 华裔 ใช้เรียกลูกหลานของบรรพบุรุษชาวจีนที่เกิดในประเทศต่าง ๆ
ชาวจีนทั้ง “หัวเฉียว” และ “หัวอี้” นั้น มีวัฒนธรรมและสังคมใกล้เคียงกัน แต่เรื่องความรู้สึกนั้น มีความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของชาติที่ตนอาศัยอยู่มากกว่าประเทศจีน
สำหรับการอพยพของชาวจีนโพ้นทะเลนั้น สมัยแรกๆเกิดขึ้นในสมัยราชวงศ์หมิง เริ่มจาก “นายพลเจิ้งเหอ” นักเดินเรือในประวัติศาสตร์จีน ส่ง “ชาวกวางตุ้ง และฮกเกี้ยน” ไปสำรวจทะเลจีนใต้ และมหาสมุทรอินเดีย จนทำให้คนเหล่านั้นพำนักอยู่ที่ต่างๆอย่างถาวร ไม่ได้กลับมาที่ประเทศจีน
สมัยของราชวงศ์ชิง ในยุคการล่าอาณานิคม เป็นยุคที่การกระจายตัวของชาวจีนโพ้นทะเลเริ่มขึ้น เนื่องจากอาณานิคมจำนวนมากขาดแคลนแรงงาน รัฐบาลของราชวงศ์ชิงจึงถูกเจ้าอาณานิคมทั้งหลายบีบบังคับให้นำประชากรจีนไปเป็นแรงงานในดินแดนอาณานิคมของตน ชาวฮกเกี้ยน และชาวกวางตุ้งจำนวนมาก ที่เป็นแรงงานเกินในอาณานิคมของตนนั้น เลือกที่จะไปทำงานในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เนื่องด้วยความสัมพันธ์ของชาวจีนและดินแดนนี้มีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์หมิง
แต่ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือและออสเตรเลีย ก็ต้องการแรงงานจำนวนมากเช่นกัน แต่กลับไม่ค่อยมีคนอยากไป เพราะเป็นงานที่ค่อนข้างอันตราย เช่น งานในเหมืองแร่ และการสร้างทางรถไฟ แต่จากปัญหาความอดอยากในกวางตุ้ง ทำให้ชาวกวางตุ้งจำนวนมากเลือกที่จะไป เพื่อให้ความเป็นอยู่ในครอบครัวดีขึ้น แต่ถึงกระนั้นชาวจีนโพ้นทะเลจำนวนมากในประเทศแคนาดาและสหรัฐอเมริกาก็ถูกกีดกันไม่ให้เข้าประเทศ เนื่องจากปัญหาทางด้านการเหยียดเชื้อชาติ
ภายหลังหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จีนเกิดสงครามกลางเมืองระหว่างฝ่ายสาธารณรัฐและพรรคคอมมิวนิสต์ ทำให้ชาวจีนอพยพออกนอกประเทศ ชาวจีนที่มีการศึกษา ไม่ยอมกลับสู่ประเทศจีน แต่เลือกที่จะไปใช้ชีวิตในอังกฤษ และ ฮอลแลนด์แทน!
มาถึงยุค 1980 สหราชอาณาจักรให้คำสัญญาว่าจะส่งฮ่องกงคืนให้กับสาธารณรัฐประชาชนจีน จึงทำให้เกิดการอพยพของชาวจีนครั้งใหญ่อีกครั้ง โดยมุ่งหน้าเข้าสู่ อังกฤษ ,ออสเตรเลีย ,แคนาดา, สหรัฐอเมริกา และดินแดนอื่น ๆ นอกจากนี้ การสังหารหมู่ผู้เรียกร้องประชาธิปไตย ณ จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 1989 ยังทำให้ชาวจีนอพยพเพิ่มขึ้นอีกด้วย
จึงสรุปได้ว่าชาวจีนโพ้นทะเลส่วนมาก ประมาณ 34 ล้านคน อาศัยอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และกลายเป็นประชากรส่วนใหญ่ของสิงคโปร์ และยังเป็นประชากรที่มีสัดส่วนสูงใน ประเทศไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม โดยส่วนมากเป็นคนจีนที่มาจากมณฑล กวางตุ้ง ฮกเกี้ยน และไหหลำ ส่วนทิศทางการอพยพส่วนใหญ่ในปัจจุบัน มักมุ่งไปที่ สหรัฐอเมริกา แคนาดา และออสเตรเลีย
